تبیین نقش اسکان جمعیت در تحقق توسعة پایدار مناطق مرزی مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی

توسعة پایدار در یک کشور با در نظر گرفتن توان اکولوژیکی، نیروی انسانی، تکنولوژی و منابع مالی متعلق به آن کشور و درخور آن می‌‌تواند تحقق یابد و انجام چنان توسعه‌‌ای تنها در محیط یاد شده، پایدار خواهد بود. از این رو، هدف تحقیق حاضر، تبیین نقش مؤلفه‌‌های جمعیتی بر تحقق ابعاد توسعة پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان غربی بوده بنابراین، جامعة آماری تحقیق را تعداد 9 شهرستان مرزی استان آذربایجان غربی در سال 1390 تشکیل داده است. این تحقیق به روش «توصیفی ـ تحلیلی» و با استفاده از مدل‌های کمّی به انجام رسیده است. داده‌‌های تحقیق به روش کتابخانه‌‌ای (اسنادی) جمع‌‌آوری گردید.  در این راستا، ابتدا به تحلیل جمعیت‌‌شناختی شهرستان‌‌های استان آذربایجان غربی طی سال‌های 1390 ـ 1355، پرداخته شد، سپس رتبه‌‌بندی شهرستان‌های استان از نظر شاخص‌‌های مختلف توسعة پایدار در سال 1390 با استفاده از مدل ویکور (در محیط نرم افزار Excel) و سطح‌‌بندی آنها با بهره‌‌گیری از روش تحلیل خوشه‌‌ای سلسله ‌مراتبی با استفاده از نرم افزار SPSS 16 انجام شد.  نتایج محاسبات حاکی از آن است که رتبة شهرستان‌ها در بخش‌‌های مختلف، متفاوت بوده و در نهایت نیز، شهرستان ارومیه بسیار برخوردار و شهرستان شوط محروم‌ترین شهرستان، شناخته شد. برای بررسی میزان نابرابری‌‌های میان شهرستان‌‌ها نیز از مدل ضریب پراکندگی (CV) استفاده گردید. کاربرد این مدل، نشان داد که در بین شاخص‌‌های مختلف، بیشترین میزان نابرابری در شاخص‌‌های اقتصادی و کمترین میزان نابرابری در شاخص‌‌های زیست‌‌محیطی بوده است. براساس نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاریبا نرم‌‌افزار LISREL، مؤلفه‌‌های جمعیتی بیشترین تأثیر مثبت را بر بعد اقتصادی توسعة پایدار داشته‌‌اند.  در آزمون فرضیه‌‌ها مشخص شد که تمامی مؤلفه‌‌های جمعیتی مورد بررسی، بر تحقق ابعاد توسعة پایدار مؤثر بوده‌‌اند.